Paweł Turowski z Biura Bezpieczeństwa Narodowego przeanalizował potencjał rozwoju współpracy gazowej krajów Trójmorza.
Według niego dane handlowe pokazują, że liderem gospodarczym regionu są Niemcy. Ekspert przypomniał, że eksport Polski do Niemiec to 27 procent polskiego importu. – Import z Niemiec stanowi 23 procent – powiedział Turowski. Podobna sytuacja jest w Czechach, Słowacji, Rumunii i Węgrzech. W przypadku Chorwacji, Rumunii i Bułgarii większe znaczenie ma współpraca z Włochami.
– Ta mapa pokazuje, jak w niebywały sposób zmieniły się relacje handlowe w tej części Europy – powiedział Turowski. Po Drugiej Wojnie Światowej istniały mechanizmy hamujące dominację Niemiec. – Tymczasem po roku 1989 następuje dynamiczna zmiana, co widać w danych o wymianie gospodarczej – wskazał. Jego zdaniem podobnej sytuacji nie ma w przypadku porównywalnego regionu Włoch i Francji. Więzi z Francuzami i Włochami rozwijały się od 1945 roku. W Europie Środkowo-Wschodniej rozwijały się szybko po 1989 roku. Jego zdaniem można znaleźć zbieżność między tym zjawiskiem a projektem Mitteleuropy proponowanej przez niemiecką myśl o polityce zagranicznej.
To koncepcja z początku XX wieku rozwijana przez strategów niemieckich, którzy zakładali, że Niemcy w celu rozwoju potęgi muszą budować „panregion” odpowiadający obszarowi Europy Środkowo-Wschodniej, który został nazwany Mitteleuropą.
W dalszej części wywodu Turowski zadał sobie pytanie, czy projekty ekonomiczne to spoiwo geopolityki i geostrategii. – Jeśli spojrzeć na to w ten sposób, to można zauważyć, że projekty Nord Stream 1 i 2 stanowią kolejny komponent wymiany gospodarczej wybudowanej przez Niemcy z krajami regionu – ocenił naukowiec. Jego zdaniem te gazociągi ułatwią handel gazem za pośrednictwem Republiki Federalnej Niemiec. Przekonuje on, że nie może to pozostać bez wpływu na politykę państw regionu.
Z kolei Trójmorze ma zapewnić alternatywę, w pierwszej kolejności wolność wyboru, dzięki nowym dostawcom, wolność handlu i konkurencję. Jego zdaniem ten projekt lepiej odpowiada ideom Unii Energetycznej. Przypomniał, że Brama Północna i Nord Stream 2 będą ze sobą rywalizować, co widać już teraz „nawet geograficznie” przez bliskość wyjścia Nord Stream 1 na ląd w Lubminie i gazoportu w Świnoujściu.
Turowski zakończył prezentację serią pytań: czy Europa Środkowo-Wschodnia została zdominowana przez Niemcy? Czy rosyjski gaz wspiera ją? Czy staje się źródłem potęgi Berlina w regionie? Czy Nord Stream 2 to ekonomia, czy geopolityka? Czy region jest skazany na monopol Rosji? Czy Trójmorze to pomysł na nierosyjski gaz, wolność wyboru i handlu?
